سلامت دندان یک جزء مهم از سلامت کل بدن محسوب می شود. عموما دندان ها بسیار حساس هستند و لازم است تا برای سلامت دندان نکات بهداشتی ویژه ای رعایت گردد اما سلامت دندان تنها وابسته به رعایت نکات بهداشتی و مسواک زدن نیست بلکه بسیار فراتر از آن باید به فکر آن بود و به رژیم غذایی دقت زیادی داشت. تغذیه مناسب تاثیر مستقیمی بر سلامت دندان دارد و نقشی مهم ایفا می کند.
در این مطلب به موارد زیر اشاره خواهیم داشت:
[tie_list type=”checklist”]
- تغذیه و سلامت دندان
- رژیم غذایی مناسب برای سلامتی دندان
- عوامل تهدید کننده برای دندان
- روغن های مفید و مضر برای لثه و دندان
- حذف غذا های مضر و افزودن غذای مفید به رژیم غذایی
[/tie_list]
چه قدر به سلامت دندان خود اهمیت می دهید؟ شما هر چند وقت یک بار به خاطر چک اپ به دندانپزشک می روید. آیا به همان اندازه که سلامت دندان در سلامتی نقش دارد، به فکر بهداشت آن و رژیم غذای مناسب برای داشتن دندانی سالم هستید؟
در آخرین دیدار، دندان پزشک تان در مورد این که رژیم غذایی چگونه بر سلامت دندان و دهان شما تاثیر می گذارد، نکته ای یادآور شده بود؟
برای سلامت دندان لازم است همیشه به فکر آن ها باشید زیرا عده زیادی از افراد تنها هنگامی که درد دندان آن ها را کلافه می کند به فکر سلامت دندان می افتند و البته پس از گذشت مدتی باز هم اهمیت سلامت دندان را به فراموشی می سپارند.
اکثر افراد جامعه می دانند چه غذا هایی تاثیر منفی بر سلامت دندان می گذارد اما تنها عده کمی دانسته های خود را عملی می کنند و درست از همین جا زنگ خطر سلامت دندان به صدا در می آید. برای مثال افراد جامعه می دانند که بین شکر در رژیم غذایی و از بین رفتن سلامت دندان چه رابطه ای وجود دارد. حتی کودکان شعر های بچه گانه و جالبی با همین موضوع حفظ هستند و می دانند که شکر برای سلامت دندان آن ها مضر است با این وجود مشکلاتی که برای سلامت دندان در افراد جامعه رخ می دهد هنوز یک مشکل بزرگ است و مردم هنوز مقدار زیادی شکر می خورند.
تغذیه و سلامت دندان
در حالی که قند و شکر برای سلامت دندان مضر است اما همچنان یکی از مهمترین بخش های رژیم غذای افراد محسوب می شود اما همیشه هم به طور مستقیم افراد از قند و شکر استفاده نمی کنند بلکه مواد غذایی مورد مصرف آن ها دارای میزان قابل توجهی قند و شکر می باشد.
در صورتی که به دنبال سلامت دندان خود هستید باید غذاهایی مصرف نمایید که دندان ها را تقویت می کنند. یک رژیم غذایی برای سلامت دندان بیش از حذف شکر مهم است بنابراین، رژیم غذایی برای دندان های سالم می تواند بسیار کارآمد باشد و موثر واقع گردد.
رژیم غذایی مناسب برای دندان
دستورالعمل های رژیم غذایی هرگز بر روی سلامتی دندان تمرکز نکرده اند. از دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی، توصیه رژیم غذایی ما را از “خوردن سالم” تغییر داده است. تعداد خیلی کم از این رژیم ها، برای داشتن دندان های سالم است. برای مدتی طولانی، دندانپزشکان تنها خواستار کاهش قند و شکر بودند. اما به عنوان ارتباط بین شکر، چاقی و دیابت نوع دوم شروع به پدیدار شدن و تغییر کرد. امروزه، کاهش قند یک توصیه اصلی برای سلامتی است و نه تنها کاهش آن می تواند سلامت بدن را تامین کند بلکه نقش ویژه ای نیز در سلامت دندان دارد.
سازمان بهداشت جهانی هم اکنون ۵ تا ۹ قاشق چای خوری شکر را در روز توصیه می کند. نوزادان، کودکان نوپا و کودکان باید کم تر بخورند. رژیم غذایی کم چرب، بیش ترین تاثیر را بر آنچه که به عنوان “رژیم غذایی سالم” تصور می شود، دارد و می تواند به سلامت دندان ها کمک شایانی کند.
عواملی تهدید کننده برای سلامت دندان
برخی عوامل در زندگی روزمره همه افراد وجود دارند که نه تنها کمکی به سلامت دندان نمی کنند بلکه آن را با تهدیدی جدی رو به رو می سازند.
رژیم غذایی کم چرب مضر
در رژیم غذایی بسیار کم چرب، سلامت دندان شما مورد تهدید جدی قرار می گیرد. با این حال، پزشکان و دندانپزشکان از خط پایه قلب پیروی می کنند. آن ها رژیم های کم چربی را توصیه می کنند تا از حملات قلبی اجتناب کنید چرا که متاسفانه در دنیای امروز بیماری قلبی بسیار شایع است و مستقیما با حیات انسان در ارتباط است.
در حال حاضر و با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی، شواهدی که چربی اشباع شده و کلسترول را به خطر حمله قلبی منجر می کند مورد ارزیابی های مجدد قرار گرفته است تا میزان اثر گذاری آن بر سلامت انسان به طور دقیق تری محاسبه گردد.
برنامه غذایی و سلامت دندان
برای سلامت دندان های خود لازم است تا یک رژیم غذایی درست و مفید را برای همیشه در برنامه غذایی خود قرار دهیم و از خوردن غذا های تهدید کننده بر سلامت دندان، پرهیز کنیم.
شکر در بسیاری از مواد غذایی یافت می شود
شکر را می توان قاتل سلامت دندان دانست و البته به نظر می رسد هیچ کس این مسئله را بهتر از دندان پزشک ها نمی داند. حجم بالای مواد قندی در رژیم غذایی چیزی جز پوسیدگی دندان را عاید تان نخواهد کرد.
اما ترک کردن شکر آسان نیست نه تنها خوش مزه است، بلکه در بسیاری از غذاهای فرآوری شده که ما مصرف می کنیم به میزان قابل توجهی یافت می شود. سس، سوپ، محصولات نانوایی، تهیه گوشت آماده شده، همه جا هست. شکر را می توان پنهان کرد. این می تواند با نام های دیگر مثل گلوکز و ساکاروز همراه باشد.
آثار سوء مصرف قند و شکر بر سلامت دندان
حذف غذاهای شکردار ممکن است سخت باشد اما تنها غذایی نیست که حذف می شود. اکنون می دانیم که شکر باعث رشد باکتری می شود که سبب پوسیدگی دندان می شود و سلامت دندان را به خطر می اندازد.استرپ موتانس یک عامل مخرب است و این یک ارتباط شکر و مشکلات دندانی است و ثابت شده است اما خوردن سایر کربوهیدرات های ساده می تواند نتایج مشابهی داشته باشد.
گلوکز هم نوعی قند است و با توجه به این مسئله لازم است دقت داشته باشید که چرا آرد سفید در بدن به عنوان شکر هضم می شود بنابراین حذف شکر از رژیم غذایی واقعاً به معنای حذف همه مواد کربوهیدرات تصفیه شده است که اصلا عملی به نظر نمی رسد و برای حفظ سلامت دندان لازم است تا رژیم غذایی به خوبی کنترل شود. غذاهای حاوی کربوهیدرات نقشی مهم و حذف نشدنی در برنامه غذایی هستند و از جمله آن می توان به نان، غلات، ماکارونی، محصولات پخته شده و … اشاره داشت که هر کدام از آن ها می تواند برای سلامت دندان بسیار مضر باشد و یک خطر جدی محسوب شود.
پوسیگی دندان ها با مصرف زیاد شکر
روغن های فرآوری شده سبزیجات نیز می تواند سلامت دندان را به خطر بیاندازد. همان طور که می دانید لثه ها برای سلامت دندان ضروری هستند. بنابراین باید از غذاهایی اجتناب کنید که خطر ابتلا به بیماری های لثه را افزایش می دهد. خونریزی لثه ها نشانه دهنده التهاب آن ها است.لثه برای انتقال سلول های ایمنی به منظور توقف باکتری مضر طراحی شده اند، غذاهایی که باعث التهاب و پاسخ سیستم ایمنی بدن می شوند.
روغن گیاهی و یا روغن دانه بیشتر در غذاهای بسته بندی شده و فرآوری شده وجود دارد. این ها شامل روغن تصفیه شده از دانه هایی مثل کانولا، آفتابگردان، ذرت، دانه انگور، برنج برن و سویا هستند؛ مشکل این است که روغن های دانه اکنون منبع اصلی چربی در بسیاری از غذاها در قفسه سوپرمارکت ها و فروشگاه ها موجود هستند. آن ها همچنین در غذاهایی که ما در رستوران ها مصرف می کنیم به وفور و فراوانی یافت می شود و سلامت دندان را تهدید می کند.
تخمین زده می شود که وقتی روغن گیاهی را سرخ می کنید، به اندازه ۱۰۰ تا ۲۰۰ برابر خطرناک تر از محدوده ایمن روزانه تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی می شود؛ غذاهایی که سلامتی دهانی را ترویج می کنند باید التهاب را کاهش دهند.
روغن های مضر برای دندان و لثه
از جمله روغن های مضر برای سلامت دندان و لثه می توان به کانولا، آفتابگردان، ذرت، کاجیره، دانه انگور، سبوس برنج و سویا اشاره کرد که لازم است برای حفظ سلامت دندان از استفاده آن ها پرهیز شود.
چربی های مفید برای دندان و لثه
برای جلوگیری از التهاب و بیماری های لثه، چربی ها باید از منابع طبیعی باشند تا سلامت دندان و لثه را تامین کنند که از جمله آن ها می توان به کره، روغن کرمانشاهی، روغن نارگیل، روغن زیتون، لایه های پیه، دمبه، کتان و ماکادامیا اشاره داشت.
حفظ سلامت دندان با حذف غذا های مضر و مصرف غذای مفید
حذف غذاهای مضر، بخشی از رژیم غذایی برای سلامتی دهانی است. اما رژیم غذایی برای سلامت دندان هم باید شامل غذاهایی باشد که دندان را تقویت می کنند. دندان ها از همان سلول هایی ساخته می شوند که استخوان ساخته می شوند.
ویتامین K2 پروتئین ها را فعال می کند که مواد معدنی و عوامل ایمنی را حمل می کنند.بدون این سه ویتامین، مینای دندان شما درست شکل نمی گیرد و یا سیستم دفاعی یا دفاع داخلی آن کار نمی کند به همین دلیل است که غذاهای کافی حاوی ویتامین های محلول در چربی را می خوریم و توصیه می گردد از غذا هایی همچون جگر، تخم مرغ، کره، پنیر، ماست، کلم تغذیه نماییم. بدن شما همچنین ویتامین D را در حضور نور خورشید می سازد، پس مطمئن شوید که نور خورشید کافی برای بالا بردن سطح این ویتامین را دارید.
مصرف میوه و سبزی
غذاهایی که فیبر دارند، جریان بزاق را تحریک می کنند، که یک دفاع طبیعی در برابر پوسیدگی است. نه تنها بزاق دهان را پاک می کند و دهان شما را تمیز می کند، بلکه حدود ۲۰ دقیقه بعد از خوردن بزاق دهان را خنثی می کند و اسیدهایی که به دندان های شما حمله می کنند را خنثی می کند. سبزیجات و میوه های ترد مثل سیب، هویج و کرفس بخورید.
افزایش سلامت دندان با مصرف ماست و پنیر پروبیوتیک
اهمیت لبنیات بر سلامتی دندان بر کسی پوشیده نیست. روزانه از لبنیات استفاده کنید و مصرف شیر، ماست پنیر را در برنامه غذایی خود قرار دهید. با تغییر رژیم غذایی خود، قادر خواهید بود تا سلامت دندان خود را افزایش دهید و غذا هایی را مصرف کنید که برای بهداشت دهان و سلامت دندان ولثه مناسب هستند.
