شایع ترین علل سرگیجه و راه درمان

همه ما زمانی که دچار احساس عدم تعادل یا احساس ضعف می شویم از واژه سرگیجه برای بیان حالمان در چنین شرایطی  استفاده می کنیم و در آن زمان احساس افتادن و چرخش محیط پیرامونمان را داریم .اما به راستی سرگیجه چیست ؟چه عواملی در بروز سرگیجه موثر است ،روش های تشخیص و درمان سرگیجه کدام است؟پاسخ تمامی این سوالات را می توانید در مقاله امروز پیدا کنید .

برای بررسی علت های سرگیجه و درمان آن همراه ما باشید.

سرگیجه چیست؟

سرگیجه vertigo به واژه ای کلی برای نامگذاری حالاتی مانند احساس عدم تعادل،احساس افتادن بر روی زمین یا سقوط اطلاق می شود که در این حالت فرد حالاتی مانند سیاهی چشم ،سر خوردن یا خالی شدن زیر پا ، چرخیدن محیط پیرامون ، حالت تهوع یا استفراغ ، سردرد ، دو دو زدن چشم و تپش قلب را احساس می کند .سرگیجه بیماری نیست بلکه نوعی اختلال در بدن محسوب شده و بروز آن در بیشتر موارد نگران کننده نمی باشد .

انواع سرگیجه

سرگیجه با توجه به علت و علایم ایجاد کننده دارای انواع مختلفی می باشد. انواع مختلف سرگیجه بسته به علت ،شامل دو نوع محیطی و مرکزی می باشد.

سرگیجه محیطی رایج ترین نوع سرگیجه است که اغلب در اثر بروز مشکل در مکانیسم تعادل گوش داخلی ایجاد می شود. سرگیجه مرکزی نیز به دلیل ایجاد مشکلاتی در بخشی از مغز شما ، مانند مخچه (واقع در پایین مغز) یا ساقه مغز (قسمت تحتانی مغز که به نخاع متصل است) ایجاد می شود. شایع ترین علل سرگیجه مرکزی شامل میگرن ،مولتیپل اسکلروز (MS) ،نوروم آکوستیک ( تومور مغزی نادر ، غیر سرطانی (خوش خیم) مغزی) ،تومور مغزی در مخچه ، سکته مغزی و مصرف برخی از داروها می باشد.

آشنایی با علایم سرگیجه

سرگیجه اغلب با تغییر در وضعیت سر شما ایجاد می شود.افراد مبتلا به سرگیجه معمولاً علایمی از قبیل سردرد،چرخش محیط پیرامون،کج شدن ،عدم تعادل ،به یک جهت کشیده شدن را تجربه می نمایند . احساس تهوع،استفراغ،حرکات غیرطبیعی یا لرزش چشم (نستاگموس)،سردرد،تعریق،عدم هماهنگی اعضا ،ضعف پا یا بازو ،زنگ زدن در گوش (وز وز گوش )یا کم شنوایی علایم دیگری هستند که ممکن است همراه با سرگیجه ایجاد شوند .ظهور و ماندگاری علائم ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول کشیده و به صورت پیوسته و یا غیر پیوسته باشد .

چه عواملی باعث بروز سرگیجه می شود؟

شایع ترین علل سرگیجه عفونت گوش داخلی یا ابتلا به برخی بیماری های گوش مانند نورونیت دهلیزی یا التهاب عصب دهلیزی ،نوریت وستیبولار یا لابیرنتیت ( نوعی عفونت گوش ) و یا بیماری منییر (نوعی اختلال گوش داخلی است که در اثر ایجاد مایعات و تغییر فشار در گوش ایجاد می شود.) می باشد .در واقع سرگیجه نوعی عارضه خوش خیم (پاروکسیسمال موقعیتی (BPPV) ) بوده و دلیلی برای وجود مشکلی جدی در مغز نمی باشد. BPPV معمولاً افراد سالخورده را تحت تأثیر قرار داده و بیشتر موارد در افراد بالای ۵۰ سال مشاهده می شود.پاروکسیسمال به معنی سرگیجه های ناگهانی و کوتاه مدت بوده و به دلیل حرکت خاص سر ، هنگام ایستادن یا خم شدن ، عبور از جاده یا چرخاندن در رختخواب ایجاد شده و در کمتر از چند دقیقه خود به خود بهبود می یابد .به همین دلیل در صورت داشتن سرگیجه در هنگام نشستن یا بالا و پایین بردن سر همراه با احساس حالت تهوع یا عدم تعادل شما دچار سرگیجه از نوع خوش خیم می باشیدکه علت اصلی آن اختلال در گوش داخلی و التهاب گوش می باشد.در برخی موارد وارد شدن فشار بر سر و گردن، سرماخوردگی،بروز سکته مغزی میگرن یا مشکلات دیگر گوش داخلی، دیابت ، پوکی استخوان یا دراز کشیدن به مدت طولانی نیز می تواند در بروز سرگیجه نقش داشته باشد.

رابطه ی بین مصرف کربوهیدرات و ایجاد گرسنگی
مشاهده

علت ایجاد سرگیجه چیست؟

علت ایجاد سرگیجه کریستال های ریز کلسیمی به نام اوتوکونیا otoconia (کریستال های کربنات کلسیم) هستند که از محل همیشگی خود در گوش داخلی جدا شده و با ورود به کانال های محتوی مایعات در گوش سبب بروز اختلال در هماهنگی عملکرد میان مغز و گوش داخلی که مسئول ایجاد تعادل برای بدن هستند می شوند .در بیشتر موارد این عارضه به صورت خود به خود و در طی چند هفته درمان شده ولی در موارد شدیدتر و تکرار شونده این عارضه نیاز به درمان دارد .

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت داشتن سرگیجه های شدید و مداوم می بایست هر چه سریعتر به یک پزشک گوش و حلق و بینی  (ENT)یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید .

سرگیجه

سرگیجه چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص سرگیجه و علت بروز آن پزشک از روش های زیر استفاده می نماید:

  1. پزشک پس از شنیدن شرح حال شما و بررسی پرونده پزشکی و سابقه بیماری های شما ، راجع به زمان بروز سرگیجه و تعداد دفعات بروز آن در طی شبانه روز،ماندگاری علایم و وجود علایمی مانند کم شنوایی ، وزوز گوش ، حالت تهوع ، استفراغ یا پر بودن در گوش از شما سوال می کند .
  2. پزشک معالج شما همچنین ممکن است معاینه جسمی را انجام دهد تا علائم بیماری که ممکن است باعث سرگیجه شما شود را بررسی کند. این معاینه تواند شامل نگاه کردن درون گوش و چک کردن چشمان شما برای کشف علائم حرکت غیرقابل کنترل (نیستاگموس) باشد.پزشک معالج شما ممکن است از شما بخواهد که سریعا از روی صندلی بلند شده و بایستید و بلافاصله حرکت کنید تا میزان تعادل شما را بسنجد.
  3. تست شنوایی سنجی یا ادیومتری که در این روش برای اندازه گیری میزان شنوایی هر گوش از دستگاهی به نام ادیومتر استفاده می شود .برای انجام تست شما در یک اتاق ساکت (آکوستیک ) می نشینید و کارشناس دستگاه به تولید فرکانس های مختلف صدا می پردازد و سپس شما با شنیدن هر صدا می بایست دستتان را بلند کرده یا دکمه ای را فشار دهید .نتیجه این آزمایش را بر روی نوار گوش یا ادیوگرام نشان داده می‌شود.
  4. تست شنوایی سنجی با دیاپازون برای ارزیابی عملکرد سیستم شنوایی و تشخیص نوع کم شنوایی در این تست از وسیله ای فلزی به شکل یو انگلیسی به نام دیاپازون استفاده می شود .این وسیله در انتها دارای دسته ای میله ای می باشد.با وارد نمودن ضربه به هر یک از شاخه های یو شکل دیاپازون مرتعش شده و صدای تن و خالصی را در فرکانس مشخصی تولید می کند .برای به صدا درآوردن دیاپازون، کافیست آن را به پشت دست خود زده و یا با انگشتان شست و اشاره، شاخه های آن را به هم فشار دهید.
  5. .تست (VNG) (ویدئو نیستاگموگرافی) مهمترین تست برای ارزیابی سیستم تعادلی و کشف علایم نیستاگموس می باشد. در طی این آزمایش ، عینک های مخصوصی بر روی چشمان شما قرار می گیرد عینک ها به دوربین فیلمبرداری مجهز شده اند تا با تجزیه و تحلیل و ثبت حرکات ارادی و غیر ارادی چشم (نیستاگموس) با استفاده از تکنولوژی تصویر برداری ویدئویی به بررسی سیستم دهلیزی گوش بپردازند.
  6. تست ENG یا الکترونیستاگموگرافی که مشابه تست قبلی بوده و تنها تفاوت آن قرار گرفتن الکترودها به جای عینک ، در اطراف چشم می باشد.
  7. آزمایش کالریک که به بررسی عکس العمل سیستم تعادلی به ورود آب و هوای گرم و سرد به مجرای گوش خارجی می پردازد. این آزمون اطلاعات بسیار مفیدی را در مورد ضعف یک طرفه یا دو طرفه سیستم وستیبولار در اختیار پزشک قرار می دهد .
  8. پسچروگرافی یک آزمون تعادل پیشرفته برای آنالیز فیزیولوژیکی و ارزیابی موقعیت بدن، تعادل و حس تعادل می باشد.این آزمون با چشمان باز و بسته و با تمرکز به یک نمایشگر انجام می شود .
  9. اسکن مغز با استفاده از روش های تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) یا اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) برای بررسی وجود یا عدم وجود نوروم آکوستیک (تومور مغزی غیر سرطانی).
طرز تهیه چند نوع نرم کننده طبیعی عالی برای مو
مشاهده

 

 سرگیجه چگونه درمان می شود؟

سرگیجه در حالت عادی هشداری برای تهدید سلامتی به شمار نمی آید اما اگر فردی در دوره های مکرر سرگیجه و افت شنوایی را تجربه کند ، توصیه می کنیم هر چه سریع تر به یک متخصص گوش ،حلق و بینی مراجعه نماید .در برخی موارد سرگیجه می تواند نشانه ای از یک مشکل جدی در مغز  مانند سکته مغزی ، خونریزی در مغز یا بیماری اسکلروز باشد.در نهایت درمان سرگیجه به علت و شدت علائم شما بستگی دارد.در زیر لیست رایج ترین روش های مفید برای درمان سرگیجه را می توانید مطالعه کنید:

۱.خود مراقبتی

  • در حین بروز سرگیجه دراز کشیدن در اتاق آرام و تاریک ممکن است به کاهش هرگونه علائم تهوع و کاهش احساس چرخش کمک کند.
  • از قرار گرفتن در موقعیت های استرس زا خودداری کنید ، زیرا اضطراب می تواند علائم سرگیجه را بدتر کند.
  • سر خود را در هنگام خواب بالاتر از بدنتان قرار دهید
  • هنگام بیدارشدن به آرامی بر لبه تخت نشسته و پس از یک دقیقه از رختخواب بلند شوید .
  • از خم شدن برای بلند کردن وسایل بپرهیزید.

 

سرگیجه

۲.درمان دارویی

درمان دارویی متداول ترین شیوه درمان سرگیجه است .در صورتی که علت سرگیجه عفونت باکتریایی لابیرنت باشد پزشک برای شما داروی آنتی بیوتیک تجویز می کند .برای درمان سرگیجه های ناشی از نورونیتیت دهلیزی داروهایی به نام پروکلروپرازین و آنتی هیستامین به مدت ۳ تا ۱۴روز تجویز می شود.

  • پروکلروپرازین
  • پروکلروپرازین داروی مفیدی برای تسکین حالت تهوع و استفراغ همراه با سرگیجه می باشد. این دارو با مسدود کردن اثر یک ماده شیمیایی در مغز به نام دوپامین عمل می کند.عوارض جانبی ناشی از مصرف پروکلروپرازین شامل لرزش و حرکات غیر طبیعی یا غیر ارادی بدن و صورت. به همراه خواب آلودگی می باشد.
  • آنتی هیستامین ها

از آنتی هیستامین ها می توان برای رفع تهوع ، استفراغ و بهبود سایر علائم سرگیجه استفاده نمود. آن ها با مسدود کردن اثرات یک ماده شیمیایی به نام هیستامین عمل می کنند.آنتی هیستامین های احتمالی مانند سیناریزین و سیکلیزینپرومتازین شایع ترین آنتی هیستامین هایی هستند که برای درمان ای عارضه تجویز می شوند .عوارض جانبی ناشی از مصرف این دارو نیز شامل خواب آلودگی و معده درد می باشند .

بیشتر مبتلاین به سرگیجه با استفاده از داروهای خاصی از جمله مسدود کننده های کانال کلسیم ، مسدود کننده های بتا و داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای درمان شده و به روند عادی زندگی خود باز می گردند.

کاهش وزن و لاغری با انجام 5 عادت در هنگام خواب
مشاهده

۳.درمان بیماری منییر

برای درمان این بیماری و سایر مشکلات تعادل مصرف قرص بتاهیستینگ یا بتاسرک مفید می باشد .

سرگیجه

۴.توانبخشی دهلیزی یا VRT برای درمان نورونیت وستیبولار

توانبخشی وستیبولار ، همچنین تحت عنوان آموزش توانبخشی دهلیزی یا VRT ، نوعی “بازآموزی مغز” یا فیزیوتراپی و شامل انجام یک برنامه خاص از تمرینات تعادلی است که مغز را ترغیب به سازگاری با پیام های غیر طبیعی ارسال شده از گوش کرده و با هدف کمک به تقویت سیستم دهلیزی انجام می شود. عملکرد سیستم وستیبولار ارسال سیگنال هایی به مغز در مورد حرکات سر و بدن نسبت به گرانش است. بنابراین توان بخشی دهلیزی با هدف تقویت سایر اندام های بدن مانند چشم ،دست و پا برای ایجاد تعادل در بدن انجام می شود .

۵.جراحی

اگر سرگیجه ناشی از یک مشکل اساسی جدی مانند تومور یا آسیب دیدگی مغز یا گردن باشد ، روش جراحی گزینه مناسبی برای درمان خواهد بود .همچنین مسدود نمودن یکی از کانال های حاوی مایعات گوش توسط عمل جراحی نیز می تواند در برطرف نمودن مشکل یاد شده مفید باشد .

۶.تغییر شیوه زندگی

تغییر شیوه زندگی و استفاده از مواد غذایی کم نمک،نوشیدن آب فراوان ،ترک سیگار و دوری از استرس می تواند در درمان سرگیجه موثر باشد .

درمان های خانگی سرگیجه چیست؟

استفاده از درمان های طبیعی و خانگی برای درمان سرگیجه راه حلی موثر و بدون عارضه جانبی می باشد . بدین منظور استفاده از روش ها و گیاهان دارویی نامبرده می تواند در این زمینه سودمند بوده و به رفع سریع تر این وضعیت کمک نماید.

۱.جینکو بیلوبا

جینکو بیلوبا یک گیاه چینی بسیار قدیمی است که با کنترل جریان خون در مغز به عنوان یک گیاه دارویی بسیار مفید برای برطرف کردن علایم سرگیجه و رفع مشکلات مربوط به تعادل شناخته شده است .بر اساس مطالعه انجام شده توسط ژورنال بین المللی otolaryngology گیاه جینکو بیلوبا به اندازه داروهای موجود برای درمان و کنترل علایم سرگیجه موثر می باشد.

۲.زنجبیل

تحقیقات منتشر شده در مجله طب سوزنی و توئینا ساینس نشان می دهد که مصرف ریشه زنجبیل می تواند در کاهش علایم سرگیجه و درمان آن تاثیر بسزایی داشته باشد.نوشیدن دم نوش زنجبیل به همراه کمی عسل برای خوش طعم شدن این دمنوش دو بار در روز ممکن است به درمان و رفع سرگیجه ، حالت تهوع و سایر علائم سرگیجه کمک کند.

۳.بادام

بادام منبع غنی از ویتامین آ،ب و ای می باشد و مصرف روزانه چند عدد بادام به علت دارا بودن ویتامین های نامبرده می تواند به رفع مشکل یاد شده کمک بسیاری نماید .

۴.نوشیدن آب

هیدراته نگهداشتن بدن و نوشیدن آب کافی در طی شبانه روز عامل دیگری برای رفع سرگیجه و پیشگیری از بروز آن می باشد.بدن ما برای تنظیم فعالیت های حیاتی بدن روزانه به ۸ تا ۱۲ لیوان آب نیاز دارد .آب طبیعی ترین نوشیدنی است که می توانید برای تامین مایعات و هیدراته نمودن بدنتان از آن استفاده کنید .نوشیدنی های حاوی کافئین دیوروتیک بوده و سبب افزایش حجم ادرار و خروج آب و نمک از بدن می شوند.

۵.روغن های گیاهی

استفاده موضعی یا استنشاق برخی روغن های گیاهی می تواند برای بهبود علائم سرگیجه از جمله حالت تهوع ، سردرد و …مفید محسوب شود.روغن نعناع ،روغن زنجبیل ،روغن اسطوخودوس و روغن لیمو از روغن های اساسی و کاربردی در این زمینه شناخته شده اند .فراموش نکنید که قبل از استفاده این روغن ها را رقیق کنید .

۶.سرکه سیب و عسل

سرکه سیب و عسل دارای خواص درمانی مفید برای افزایش جریان خون در مغز هستند. ترکیب دو قسمت عسل و یک قسمت سرکه سیب می تواند از ظهور علائم سرگیجه پیشگیری کرده و به راحتی آن را درمان نماید.

شوره ابرو؛ از زمان بروز تا درمان
مشاهده
۷.طب سوزنی

هدف از انجام طب سوزنی ارتقاء سلامتی و آرامش است و با تحریک نقاط فشار در بدن می تواند به مدیریت سرگیجه کمک کند.وارد کردن سوزن های بسیار باریک در طول کانال های انرژی به نام مریدین توسط متخصص طب سوزنی یکی از راهکارهای موثر وکاربردی برای درمان خانگی سرگیجه به شمار می رود .همچنین فشار مچ یا P6( نقطه ای که روی ساعد داخلی شما قرار دارد) و قرار دادن سه انگشت در زیر مچ و بین دو تاندون ها و فشار این منطقه به مدت ۴ تا ۵ ثانیه راه حلی آسان برای رهایی از سرگیجه و حالت تهوع می باشد.

سرگیجه

۸.مانور Epley

یکی از متداول ترین روش های مدیریت سرگیجه ، تکنیکی به نام مانور Epley است که اغلب توسط متخصصان فیزیوتراپی به عنوان روشی برای درمان سرگیجه در خانه توصیه می شود.برای انجام این مانور  قبل از خواب روی تخت خواب خود نشسته و یک بالش پشت سر خود قرار دهید به نحوی که در هنگام دراز کشیدن بالش در زیر شانه هایتان قرار گیرد .اکنون سر خود را با زاویه ۴۵ درجه به سمت چپ چرخانده و سپس به سرعت دراز بکشید و شانه ها را بر روی بالش قرار دهید ۳۰ ثانیه در این وضعیت بمانید سپس مجددا بلند شده و سر خود را به طرف دیگر چرخانده و مراحل قبل را مجددا تکرار کنید .۳۰ ثانیه صبر کنید اکنون به آرامی بلند شده و بنشینید تا بتوانید این حرکت را ۳ بار تکرار کنید.اگر علائم سرگیجه از سمت چپ و گوش چپ رخ دهد ابتدا می بایست در این مانور سر را به سمت چپ بچرخانید و اگر سرگیجه از سمت راست و در گوش راست شروع شود ، جهت شروع باید به صورت معکوس انجام شود.

۹.مانور Brandt – Daroff

اگر دارای مشکلاتی نظیر کمر درد یا گردن درد می باشید می توانید به جای انجام تمرینات بالا تمرینات برنت-داروف را امتحان کنید. این تمرینات حرکات ساده ای هستند که می توانید در خانه و بدون نظارت پزشک به راحتی آن ها را انجام دهید .برای انجام این تمرین مطابق تصویر بر روی لبه تخت بنشینید و سپس به سرعت به سمت راست دراز بکشید اکنون سر خود را با زاویه ۴۵ درجه بالا بگیرید و ۳۰ ثانیه در این موقعیت بمانید .سپس به موقعیت اولیه بازگردید و این تمرین را برای سمت دیگر بدنتان انجام دهید .این تمرین را برای اثر بخشی بیشتر ۳ تا ۵ بار در روز تکرار کنید . انجام این تمرینات موجب جابه جایی کربنات کلسیم های وارد شده به مجرای نیم دایره ای خلفی و انتقال آن ها به مکانی دیگر برای جلوگیری از بروز عدم تعادل و سرگیجه می شود.

مراقبت ها و احتیاطات لازم در هنگام بروز سرگیجه

  • هنگام احساس سرگیجه ، فرد باید بلافاصله بنشیند تا در صورت افتادن احتمال آسیب دیدگی را کاهش دهد.
  • اگر کار شما شامل کار با ماشین آلات یا بالا رفتن از نردبان می باشد ، باید به کارفرمای خود اطلاع دهید چرا که ممکن است در معرض خطر سقوط قرار داشته باشید .
  • در مورد ایمن سازی خانه برای جلوگیری از آسیب دیدن سر و بدن خود تدابیر لازم را اتخاذ نمایید.
  • از رانندگی خودداری کنید تا خطر بروز تصادف را کاهش دهید .

 

این مطلب در بخش تحریریه سایت ایرانوس گردآوری شده و استفاده از آن برای اهداف غیر تجاری و با قید نام منبع بلامانع است.

filimo
خرید عطر و لوازم آرایشی بهداشتی
قیمت عالی
فروشگاه اینترنتی ایرانوس کاملترین مرجع تخصصی عطر و ادکلن و لوازم آرایشی بهداشتی در ایران است.